Σακχαρώδης Διαβήτης και οφθαλμός

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι νόσος η οποία οφείλεται στην έλλειψη ινσουλίνης ή στην παρουσία παραγόντων που εμποδίζουν την δράση της. Ο ρόλος της ινσουλίνης είναι η καύση της γλυκόζης. Συνεπώς η έλλειψή της οδηγεί σε αύξηση της συγκέντρωσης της γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία). Ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλεί βλάβες τόσο στα τοιχώματα των αγγείων όσο και στα έμμορφα συστατικά του αίματος. Οι βλάβες αυτές στον οφθαλμό παίρνουν συχνότερα τη μορφή διπλωπίας και διαβητικής αμφιβληστροπάθειας.

Διπλωπία

Η επιπλοκή αυτή εμφανίζεται με σύμπτωμα τη διπλή εικόνα σε κάποιες θέσεις των ματιών λόγω υπολειτουργίας κάποιου οφθαλμικού μυός η οποία συμβαίνει αιφνίδια. Η αιτία του φαινομένου αυτού δεν εντοπίζεται μέσα στον οφθαλμό αλλά μέσα στον εγκέφαλο, όπου κάποια μικρή αιμορραγία ή κάποιο έμφρακτο κατά μήκος της πορείας κάποιου οφθαλμικού νεύρου οδηγεί σε παροδική υπολειτουργία του νεύρου και συνεπώς του μυός που αυτό νευρώνει. Στο μέγιστο των περιπτώσεων είναι αθώα και υποχωρεί χωρίς ειδική θεραπεία μετά από ένα έως δύο μήνες. Χρειάζεται μόνο παρακολούθηση και ρύθμιση του σακχάρου.

Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια

Για να γίνουν κατανοητές οι βλάβες του βυθού του οφθαλμού από τον σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι:

Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του ματιού παριστά την πολύ ευαίσθητη εκείνη επιφάνεια στην οποία σχηματίζεται η εικόνα όσων βλέπουμε πριν αυτή μεταφερθεί μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο για παραπέρα επεξεργασία και κατανόηση. Ο λεπτός λοιπόν αυτός υμένας τρέφεται από πολύ μικρά αγγεία που αποτελούν διακλαδώσεις της οπτικής αρτηρίας.

Η ύπαρξη αυξημένης γλυκόζης μέσα στο αίμα μπορεί να παρομοιαστεί με την κυκλοφορία εντός ενός συστήματος σωλήνων ενός διαβρωτικού υγρού το οποίο σιγά-σιγά φθείρει και καταστρέφει τα τοιχώματα των σωλήνων μέχρι αυτοί να αποφραχθούν ή να τρυπήσουν.

Με βάση τα παραπάνω γίνεται εύκολα κατανοητό ότι τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς λόγω του λεπτού τους τοιχώματος είναι τα πλέον ευάλωτα στις βλάβες της υπεργλυκαιμίας και οι συνέπειες είναι άμεσες στην λειτουργία του υμένα αυτού, δηλαδή στην όραση. Οι βλάβες που δημιουργούνται παίρνουν την μορφή είτε απόφραξης των αγγείων είτε διαρροής από το τοίχωμα και τελικά αμμοραγίας από ρήξη του αγγείου. Αιμορραγίες και μάλιστα σημαντικές έχουμε επίσης από την ρήξη νεοαγγείων, αγγείων δηλαδή που ο οργανισμός βιαστικά και πρόχειρα δημιουργεί για να καλύψει ανάγκες περιοχών όπου τα αγγεία έχουν καταστραφεί. Τα νεοαγγεία αυτά είναι κακής ποιότητας και εύκολα σπάζουν, οδηγώντας σε σημαντικές αιμορραγίες μέσα στο μάτι.

• Να ελέγχεται οφθαλμολογικά μια φορά τον χρόνο με πλήρη έλεγχο ολόκληρου του αγγειακού συστήματος και του αμφιβληστροειδούς (βυθοσκόπηση).
• Από την στιγμή που θα διαπιστωθούν βλάβες οι εξέτασεις που θα πρέπει να γίνονται ανά τακτά διαστήματα είναι η φλουροαγγειογραφία και η οπτική τομογραφία (OCT), όποτε κρίνει απαραίτητο ο οφθαλμίατρος. Οι εξετάσεις αυτές βοηθούν στην αναγνώριση των αγγείων που έχουν πρόβλημα και στην τοπογραφική εντόπισή τους.
• Με γνώμονα το μέγεθος και την βαρύτητα των βλαβών ο οφθαλμίατρος συχνά προχωρά σε laser θεραπεία του αμφιβληστροειδή με σκοπό την βελτίωση των βλαβών και της όρασης του αρρώστου αλλά κυρίως την αποτροπή μεγαλύτερης βλάβης. Έτσι λοιπόν ο διαβητικός δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζει με φόβο ή αρνητισμό την θεραπεία με laser.
• Κρίνεται σκόπιμο η παρακολούθηση του αρρώστου να γίνεται μέσα από εξετάσεις (φωτογράφηση-φλουροαγγειογραφία, οπτική τομογραφία) που είναι σε θέση ανά πάσα χρονική στιγμή να προσφέρουν στον οφθαλμίατρο συγκριτικά στοιχεία.

Τελειώνοντας την σύντομη αυτή ενημέρωση για να γίνει κατανοητή η μεγάλη σημασία των όσων ειπώθηκαν αρκεί να αναφερθεί ότι η διαβητική αμφιβληστροπάθεια είναι η συχνότερη αιτία τύφλωσης στον πολιτισμένο κόσμο στις ηλικίες 20 έως 60 ετών, την στιγμή μάλιστα που οι διαβητικοί αποτελούν μικρό μόνο τμήμα του γενικού πλυθησμού.