Ανάπτυξη της όρασης

Αφορά πάντοτε το ένα μάτι, δηλαδή το μάτι που στραβίζει. Είναι ίσως η καλύτερη περίπτωση αμβλυωπίας επειδή είναι προφανές ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά λόγω του ότι το ένα μάτι “φεύγει” και έτσι οι γονείς φέρνουν το παιδί στον γιατρό έγκαιρα.

Αυτό σημαίνει ότι το ένα μάτι αναπτύσσεται κανονικά ενώ το άλλο έχει κάποια ψηλή αμετρωπία (συχνά υπερμετρωπία και σπανιότερα μυωπία) και έτσι το παιδί δεν έχει πρόβλημα αν κάποιος δεν του κλείσει το καλό μάτι. Αυτή είναι ίσως η χειρότερη περίπτωση αμβλυωπίας γιατί η ανακάλυψή της στηρίζεται στην τύχη και αυτό συνήθως γίνεται αργά.

Μια οφθαλμολογική εξέταση του παιδιού το πρώτο τρίμηνο της ζωής του. Έτσι αυτομάτως αποκλείουμε την αμβλυωπία από ανοψία και κάποιες μορφές στραβισμού. Η εξέταση αυτή συνήθως γίνεται στα μαιευτήρια.

Παρατήρηση των αντιδράσεων του παιδιού με βάση τις υποδείξεις του οφθαλμίατρου. Πηγαίνει το παιδί πολύ κοντά για να δει κάτι; Αντιδρά έντονα όταν του κλείνουμε το ένα μάτι; Και άλλα τέτοια πρακτικά τεστ που οι γονείς είναι σε θέση να κάνουν συχνά στο παιδί.

Εξέταση από τον οφθαλμίατρο σε ηλικία περίπου δύο ετών για πρώτη φορά όπου η συνεργασία από μέρους του παιδιού γίνεται ικανοποιητική. Αν όλα είναι καλά, εξέταση κάθε περίπου δύο χρόνια μέχρι την ηλικία των 7 ετών όπου και η όραση θα πρέπει πλέον να είναι 100%. Αν σε ηλικία μικρότερη των 2 ετών διαπιστωθεί πρόβλημα, άμεση εξέταση από τον οφθαλμίατρο ο οποίος με αντικειμενικές μεθόδους χωρίς την συνεργασία του παιδιού είναι σε θέση έστω και σε προσέγγιση να εκτιμήσει το πρόβλημα και να κάνει τις κατάλληλες ενέργειες.

Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η ανάπτυξη της όρασης δεν έχει καμμία σχέση με το αν το παιδί εμφανίσει π.χ. μυωπία σε ηλικία 11 ή 12 ετών. Το ότι σε ηλικία 6 ετών η όραση ήταν 100% δεν προεξοφλεί ότι θα είναι πάντοτε έτσι. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι όποια διαθλαστική ανωμαλία και να παρουσιάσει το παιδί αργότερα, βάζοντας τα κατάλληλα γυαλιά η όρασή του θα είναι πάλι 100%.

Όλοι δέχονται ότι στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού μπαίνουν οι βάσεις της σωματικής και ψυχικής του υγείας. Από τον γενικό αυτό κανόνα δεν εξαιρούνται και τα μάτια, η σωστή ανάπτυξη των οποίων θα πρέπει να αποτελεί κύριο μέλημα των γονέων τα πρώτα χρόνια της διάπλασής τους.

Η αμβλυωπία αυτή εμφανίζεται και στα δύο μάτια όταν υπάρχουν υψηλές αμετρωπίες (μυωπία ή υπερμετρωπία κυρίως) και στα δύο μάτια. Η κατάσταση αυτή συνήθως δίνει συμπτώματα νωρίς μέσα από τις αντιδράσεις και τις δραστηριότητες του παιδιού.

Καταστάσεις που εμποδίζουν το μάτι να λαμβάνει εικόνες, δηλαδή ερεθίσματα, τα πρώτα χρόνια της ζωής που “μαθαίνει” να βλέπει το οδηγούν σε μειωμένη όραση. Τέτοιες καταστάσεις είναι ο συγγενής καταρράκτης, η θόλωση του κερατοειδούς, η πτώση του βλεφάρου κ.α.

Νυσταγμός είναι μια διαρκής κίνηση του βολβού του ματιού, συνήθως οριζόντια, που δεν επιτρέπει στο μάτι να σχηματίσει μια σταθερή εικόνα.

Αυτές λοιπόν είναι οι κυριότερες αιτίες εμφάνισης της αμβλυωπίας και όπως ίσως σκεφτεί κανείς, δεν είναι και λίγες.Τι πρέπει τώρα να γίνει για να πάψουμε οι οφθαλμίατροι να ανακαλύπτουμε “τεμπέλικα” μάτια σε ηλικίες που πλέον δεν μπορεί να γίνει τίποτα; Η μέριμνα και η ευθύνη αυτόματα μεταβιβάζεται στους γονείς.